Rusya, Avusturya, Ingiltere ve Fransanin Osmanli Devletinin Rumeli topraklari üzerinde ayri ayri emelleri vardi. Bu hedeflere ulasabilmek icin bütün yüzyil boyunca degismeyen bir formül uyguladilar Önce Rumelideki Hristiyan halk kiskirtilarak ayaklanma cikarilirdi. Osmanli Devletinin gücü ayaklanmayi bastirmaya yeterli olsun olmasin yabanci gücler ise karisir, gidisata müdahalede bulunur ve bölgede islahat yapilmasi istenirdi. Islahatin sonucunda ise ilk bunalim döneminde özerklik ve arkasindan bagimsizlik talepleri gelirdi. Osmanli Devleti islahata direndigi takdirde ise savas acilir, bunun sonucunda da yine özerk veya bagimsiz devletler ortaya cikardi.Bu konuda caba gösteren unsurlardan biri de Bulgarlar oldu. 1870de Bulgar milli kilisesinin kurulmasi ile, yeni kiliselerinin otoritesinin ulastigi yerlerde gelecekteki bagimsiz Bulgar Devletinin hesaplari yapilmaya baslandi. Bulgar komiteleri, Rusyanin Panslavist tahriklerinin ve yönlendirmelerinin de etkisiyle cete faaliyetlerine giristi. Rusyanin bölgedeki nüfuzunun artmasini istemeyen diger büyük gücler de kendi politikalari dogrultusunda yönlendirebilmek amaciyla bu cetelere destek verdiler.Bu ülkelerden kuvvet bulan Bulgar ceteleri yogun bir faaliyete giristiler. Bir taraftan kültürel olarak bölgeyi Bulgarlastirmaya calisirken, diger taraftan, cesitli isyanlar cikarip Osmanli Devletinden ayrilmak icin ugrastilar. Bu isyan hareketleri esnasinda binlerce Müslüman katledildi. Olaylarin Avrupa basinin yansimasi ise Türklerin Bulgarlari katlettikleri sekilde oluyordu.Ismail Pehlivanin, Osmanlida Terör Bulgar Komitacilari ve Balkanlardaki Ihtilal Faaliyetleri baslikli kitabi gercekte neler yasandigini, Bulgar komitacilarinin nasil vahsi saldirilarla Müslümanlari katlettiklerini delilleriyle ortaya koyuyor. Zahmetli bir calismanin ürünü olan bu kitap konuya ilgi duyanlar icin önemli bir kaynak niteligi tasimaktadir.Prof. Dr. Vahdettin Engin
